I-ốt là nguyên liệu để tuyến giáp tổng hợp các nội tiết tố (thyroxine) điều hòa sự phát triển của hệ thần kinh trung ương, sự phát triển của hệ sinh sản và các cơ quan khác trong cơ thể; Nó giúp kiểm soát sự tăng trưởng, chữa lành các tế bào bị tổn thương và hỗ trợ quá trình trao đổi chất. Ngoài ra, i-ốt còn có vai trò chuyển hóa beta-caroten thành vitamin A, trong quá trình tổng hợp protein hay hấp thu đường ở ruột non. Khi thiếu i-ốt sẽ làm giảm sản xuất thyroxine, tuyến giáp phải hoạt động bù trừ dưới sự kích thích của hormone tuyến yên nên to dần. Tuy nhiên, nếu thiếu i-ốt quá nặng có thể gây suy giáp. Vấn đề nghiêm trọng nhất của thiếu i-ốt là nó ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

Những người có nguy cơ thiếu i-ốt cao nhất bao gồm:

• Phụ nữ mang thai.

• Những người ăn chay.

• Những người không sử dụng muối i-ốt.

• Người sống ở vùng thiếu i-ốt như Nam Á, Đông Nam Á, New Zealand và một số nước châu Á.

Nguy cơ sức khỏe khi cơ thể thiếu i-ốt:

1. Thiếu i-ốt gây tăng cân đột ngột. Nếu không có đủ iốt, tuyến giáp sẽ không sản xuất đủ hormone tuyến giáp giúp kiểm soát tốc độ trao đổi chất. Khi nồng độ hormone tuyến giáp thấp, cơ thể sẽ đốt cháy ít calo hơn khi nghỉ ngơi. Điều này có nghĩa là nhiều calo hơn từ thực phẩm bạn ăn sẽ được lưu trữ dưới dạng chất béo.

2. Thiếu iốt khiến bạn mệt mỏi Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng gần 80% những người có nồng độ hormone tuyến giáp thấp do thiếu iốt đều cảm thấy mệt mỏi và uể oải. Nguyên nhân của tình trạng này là do khi nồng độ hormone tuyến giáp thấp, cơ thể không thể sản xuất nhiều năng lượng nên bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi và mất sức.

3. Thiếu iốt dẫn đến rụng tóc. Khi nồng độ hormone tuyến giáp thấp, nang tóc có thể ngừng tái tạo dẫn đến rụng tóc. Một nghiên cứu trên 700 người cho thấy 30% những người có nồng độ hormone tuyến giáp thấp bị rụng tóc.

4. Thiếu i-ốt khiến da khô ráp. Da khô, nứt nẻ là dấu hiệu thiếu i-ốt thường gặp ở nhiều người. Hormone tuyến giáp giúp các tế bào da tái tạo, vì vậy khi nồng độ hormone tuyến giáp thấp, da không được tái tạo thường xuyên và dễ bị khô và mẩn đỏ.

5. Thiếu i-ốt dễ bị cảm lạnh. Các triệu chứng cảm lạnh cũng rất phổ biến khi cơ thể thiếu i-ốt. Khi thiếu iốt, nồng độ hormone tuyến giáp sẽ giảm đáng kể và tốc độ trao đổi chất cũng giảm theo. Điều này có nghĩa là cơ thể bạn sẽ tạo ra ít nhiệt hơn và bạn sẽ nhạy cảm hơn với cái lạnh.

Ngoài ra, hormone tuyến giáp làm tăng hoạt động của chất béo nâu (Nó bao gồm các giọt chất béo nhỏ và một số lượng lớn ty thể chứa sắt. Vì sắt và nhiều mạch máu tạo cho chất béo có màu nâu. Chất béo hoạt hóa, chất béo màu nâu đốt cháy chất béo màu trắng để lấy năng lượng) . Nồng độ hormone tuyến giáp thấp do thiếu iốt có thể khiến loại chất béo này không tạo ra nhiệt hiệu quả và khiến nhiệt độ cơ thể của một người giảm xuống.

6. Thiếu i-ốt khiến nhịp tim thay đổi. Nhịp tim có thể bị ảnh hưởng bởi lượng iốt trong cơ thể. Khi cơ thể thiếu iốt, tim của bạn sẽ đập chậm hơn bình thường. Đặc biệt, khi thiếu i-ốt trầm trọng sẽ khiến nhịp tim chậm lại bất thường, khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt và có thể ngất xỉu.

7. Thiếu i-ốt ảnh hưởng đến trí nhớ. Hormone tuyến giáp giúp não tăng trưởng và phát triển, vì vậy nếu thiếu iốt để kích thích sản xuất hormone này có thể ảnh hưởng đến não. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng phần não kiểm soát trí nhớ dài hạn, được gọi là hồi hải mã, nhỏ hơn ở những người có nồng độ hormone tuyến giáp thấp.

8. Thiếu i-ốt ảnh hưởng đến quá trình mang thai. Phụ nữ mang thai có nguy cơ thiếu i-ốt rất cao vì họ không chỉ cần đáp ứng nhu cầu i-ốt hàng ngày mà còn cả nhu cầu của em bé trong bụng mẹ. Nhu cầu i-ốt cũng tiếp tục tăng trong thời kỳ cho con bú khi trẻ sơ sinh nhận được i-ốt qua sữa mẹ.

Không tiêu thụ đủ iốt trong khi mang thai và cho con bú có thể có tác động tiêu cực đến cả mẹ và bé. Người mẹ có thể gặp các triệu chứng của tuyến giáp hoạt động kém như bướu cổ, mệt mỏi và ớn lạnh. Trẻ sơ sinh có thể bị chậm phát triển về thể chất và tinh thần. Ngoài ra, thiếu i-ốt trầm trọng khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ thai chết lưu.

9. Thiếu i-ốt ảnh hưởng đến kinh nguyệt. Kinh nguyệt ra nhiều và không đều có thể do thiếu i-ốt dẫn đến thiếu hụt hormone tuyến giáp. Một nghiên cứu cho thấy có tới 68% phụ nữ có nồng độ hormone tuyến giáp thấp có kinh nguyệt không đều, trong khi chỉ có 12% phụ nữ khỏe mạnh có kinh. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng phụ nữ có nồng độ hormone tuyến giáp thấp có chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn và chảy máu nhiều hơn.

10. Thiếu i-ốt gây bệnh bướu cổ. Bướu cổ là hậu quả phổ biến nhất của tình trạng thiếu i-ốt. Triệu chứng của bệnh này là sưng ở phía trước cổ do tuyến giáp phát triển quá mức.

tiến sĩ Nguyễn Xuân Cẩm (T/h)