Để hiểu quá trình chuyển đổi tiền thành vốn, chúng ta phải nghiên cứu công thức vốn chung.

Trong các ký hiệu sau, h là hàng hóa, một tỷ đó là tiền ĐẾN là số tiền được chuyển đổi thành T.

1. Công thức vốn chung

Tiền là sản phẩm cuối cùng của lưu thông hàng hóa, đồng thời là biểu hiện đầu tiên của tư bản.

Tiền trong lưu thông hàng hóa vận động đơn giản theo công thức:

H – T – ĐỊA NGỤC

Tiền trong nền sản xuất tư bản chủ nghĩa hoạt động theo công thức:

T – H – T’

So sánh hai công thức:

• Cả hai đều bao gồm hai yếu tố hàng hóa và tiền tệ;
• Cả hai đều hàm chứa hai hành vi mua bán trái ngược nhau;
• Cả hai đều đại diện cho mối quan hệ kinh tế giữa người mua và người bán.

Sự khác biệt giữa hai công thức là:

• Lưu thông hàng hoá giản đơn bắt đầu từ hành vi bán (H – T) và kết thúc bằng hành động mua (T – H). Điểm xuất phát và điểm kết thúc đều là hàng hóa, tiền chỉ đóng vai trò trung gian, mục đích là giá trị sử dụng.
• Ngược lại, quá trình lưu thông vốn bắt đầu từ hành động mua (T – H) và kết thúc bằng hành động bán (H – T’). Tiền vừa là điểm xuất phát, vừa là điểm kết thúc, còn hàng hóa đóng vai trò trung gian… Mục đích của lưu thông tư bản là giá trị, và giá trị càng lớn.

Vốn luân chuyển theo công thức T – H – T’, trong đó T’ = T + ∆T; ΔT là lượng dư gọi là số dư và được đánh dấu bằng m. Lượng tiền ứng ra ban đầu với mục đích sinh ra giá trị thặng dư trở thành tư bản.

Như vậy, tiền chỉ trở thành tư bản khi nó được sử dụng để mang lại giá trị thặng dư cho nhà tư bản.

Công thức: T – H – T’ với T’ = T + m, được gọi là công thức vốn chung.

Mọi tư bản đều vận động như vậy để sinh ra giá trị thặng dư.

Như vậy, tư bản là tiền hoặc giá trị tự tăng lên tạo ra giá trị thặng dư.

2. Mâu thuẫn của công thức vốn chung

Lượng thặng dư (∆T) hay giá trị thặng dư (m) đến từ đâu?

Thoạt nhìn, có vẻ như giá trị thặng dư được tạo ra trong lưu thông. Vậy phải chăng chính bản chất của lưu thông đã làm cho tiền tăng lên và do đó tạo ra giá trị thặng dư?

Nếu bạn mua và bán theo giá trị, chỉ có một sự thay đổi trong hình thức giá trị: tiền thành hàng hóa hoặc hàng hóa thành tiền. Tổng giá trị trong tay của mỗi người tham gia trao đổi trước và sau không thay đổi.

Nhưng trong nền kinh tế hàng hóa, mỗi người sản xuất vừa là người bán, vừa là người mua. Lợi nhuận họ kiếm được khi bán sẽ bù đắp khoản lỗ khi họ mua hoặc ngược lại.

Trong trường hợp những người chuyên mua rẻ bán cao thì tổng giá trị của toàn xã hội sẽ không tăng lên, bởi vì lượng giá trị mà những người này đạt được chỉ đơn giản là ăn cắp và đánh cắp giá trị của người khác mà thôi.

Do đó, bản thân lưu thông và tiền tệ trong lưu thông không tạo ra giá trị.

Nhưng nếu người có tiền không tiếp xúc với lưu thông, tức là đứng ngoài lưu thông, thì họ không thể làm cho đồng tiền của mình lớn lên được.

“Như vậy, tư bản không thể ra ngoài lưu thông, tư bản cũng không thể sinh ra ngoài lưu thông. Nó phải được lưu hành và đồng thời không được lưu hành.”

Đây là mâu thuẫn của công thức tư bản chung.

C. Mác là người đầu tiên phân tích và giải quyết mâu thuẫn đó bằng lý luận về hàng hóa sức lao động.

8910X.com

Bài viết tương tự: